באַבי־יאַר
Golda Rovinskaja / דאָלדאַ ראָװינסקאַיאַ / Голда Ровинская| Originale | Traduzione italiana / Italian translation / Traduction italienne... |
| באַבי־יאַר | Babiј Jar [1] |
| גיי איך מיר פֿון פֿראָנט מיט אַ גרויסער פֿרייד, [1] | Me ne vado via dal fronte assai contento |
| וואָס איך בין געבליבן לעבן. | Di essere ancora vivo. |
| אוי, ווי איך גיי אַרײַן אין שטאָט און פֿרעג אָפּ מײַנע אייגענע | Ahi, quando torno in città e chiedo dei miei cari, |
| ענטפֿערט מען מיר קיינער ז׳ניט געבליבנ. | Mi viene risposto che non c'è più nessuno. |
| אוי, ווי איך גיי אַרײַן אין שטאָט און פֿרעג אָפּ מײַנע אייגענע | Ahi, quando torno in città e chiedo dei miei cari, |
| ענטפֿערט מען מיר קיינער ז׳ניט געבליבנ. | Mi viene risposto che non c'è più nessuno. |
| בין איך געבליבן שטיין מיט אַ גרויס געוויין | Me ne restavo là con gran pena, |
| אין האַרצן איז געעפֿנט זיך אַ ווינד | Il cuore mi schiantava di tristezza. |
| אוי, אין אַ וואָסער זײַט איך גיב אַ קוק, שטעלן מיר זיך פּאָר – | Ahi, dovunque io guardi, mi si para davanti una coppia, |
| מײַן ווײַב מיט מײַן איינאוניינסיק קינד. | Mia moglie e il mio unico figlio. |
| אוי, אין אַ וואָסער זײַט איך גיב אַ קוק, שטעלן מיר זיך פּאָר – | Ahi, dovunque io guardi, mi si para davanti una coppia, |
| מײַן ווײַב מיט מײַן איינאוניינסיק קינד. | Mia moglie e il mio unico figlio. |
| וואָס איז דאָס פֿאַר איין צאָרן אויף אונדז געוואָרן | Quali e quanti stenti abbiamo dovuto patire, |
| וואָס איז דאָס פֿאַר אַ גרויסער גזאַר? | Chi ma ha decretato questa grande sventura? [2] |
| אוי, פֿון דעם גרויסן צאָרן, זײַנען פֿיל מענטשן אַוועקגעפֿאָרן | Da questa disgrazia molti sono sfuggiti, |
| די פֿאַרבליבענע זײַנען אַוועק אין באַבי–יאַר. | Gli altri giaccion morti a Babij Jar. |
| אוי, פֿון דעם גרויסן צאָרן, זײַנען פֿיל מענטשן אַוועקגעפֿאָרן | Da questa disgrazia molti sono sfuggiti, |
| די פֿאַרבליבענע זײַנען אַוועק אין באַבי–יאַר. | Gli altri giaccion morti a Babij Jar. |
| בײַנאַכט און בײַטאָג האָבן געקלאפּט אַווטאָמעטן. | Giorno e notte crepitavan le mitraglie, |
| די מענטשן האָבן געזען פֿאַר זיך דעם טויט | La gente si è vista la morte davanti. |
| אוי, בלוט האָט זיך געגאָסן פֿון אַלע זײַטן. | Ahi, schizzava sangue da ogni parte, |
| פֿון בלוט איז די ערד געוואָרן רויט. | La terra è diventata rossa di sangue. |
| אוי, בלוט האָט זיך געגאָסן פֿון אַלע זײַטן. | Ahi, schizzava sangue da ogni parte, |
| פֿון בלוט איז די ערד געוואָרן רויט. | La terra è diventata rossa di sangue. |
| דער גרויסער ווייטעק איז אויף אייביק פֿאַרבליבן, | Per sempre ci è rimasta la grande pena |
| וואָס דער דײַטש האָט פֿאַרגאָסן בלוט | Che i tedeschi abbian spillato sangue. |
| אוי, מיט אונדזערע טרערן זאָל די ערד פֿאַרשלאָסן ווערן | Ahi, la terra racchiuderà le nostre lacrime |
| אַז די לעבעדיקע זאָל שוין ווערן גוט. | E i sopravvissuti ne avranno del bene. |
| אוי, מיט אונדזערע טרערן זאָל די ערד פֿאַרשלאָסן ווערן | Ahi, la terra racchiuderà le nostre lacrime |
| אַז די לעבעדיקע זאָל שוין ווערן גוט. | E i sopravvissuti ne avranno del bene. |
| אָבער אונדזערע סוינע זוכט ווי ער נאָך אַזוינע | Ma il nostro nemico [3] cerca ancora altre vittime, [4] |
| ער וויל מיט זיי מאַכן איין האַנט, | Ne vuole fare un macello, [5] |
| אוי, ווי לאַנג ווי זיי וועלן לעבן וועלן זיי דאָס ניט דערלעבן | Ahi, non vivranno abbastanza per vederlo, [6] |
| זיי וועלן קיינמאָל ניט זיין אין אונדזער לאַנד. | Non metteranno mai più piede nella nostra terra. |
| אוי, ווי לאַנג ווי זיי וועלן לעבן וועלן זיי דאָס ניט דערלעבן | Ahi, non vivranno abbastanza per vederlo, |
| זיי וועלן קיינמאָל ניט זיין אין אונדזער לאַנד. | Non metteranno più piede nella nostra terra. |
[1] Un'occasione anche per riascoltare e rileggere la Sinfonia n° 13 “Babij Jar” musicata da Dmitrij Šostakovič su testi di Evgenij Evtušenko, dedicata al massacro di Babij Jar del 29 e 30 settembre 1941. La profonda gola che fu teatro del massacro si trova nei dintorni di Kiev; il suo nome (in russo Бабий Яр, in ucraino Бабин Яр /Babyn Jar/) significa “Gola della Vecchia”, così denominata da un atto di vendita del 1401 nel quale l'area veniva venduta da parte di una vecchia [baba] che abitava presso il convento dei Domenicani. [2] Questo testo, redatto in uno yiddish autenticamente popolare, è ricco di passi non chiarissimi che devono essere un po' interpretati. Il testo dice qui letteralmente: “che razza di gran decreto/ordine/comando è?”; il termine gzar “decreto” è di origine ebraica e viene qui scritto foneticamente; normalmente si scrive גזר. [3] Singolare con valore collettivo. Termine di origine ebraica qui scritto foneticamente; normalmente si scrive שֹונא (si rilevi anche qui l'estrema differenza tra la grafia fonetica sovietica e quella tradizionale ebraica). [4] Alla lettera: “ma il nemico ne cerca altrettante”, o “altre di tali”. [5] Espressione idiomatica: makhn eyn hant, lett. “farne una (sola) mano” cioè “eliminare, cancellare” ecc. [6] Il testo originale è qui involuto, alla lettera: “finché vivranno non vivranno per vederlo” (questo il significato esatto di derlebn, ted. erleben). |
Vos ikh bin geblibn lebn.
Oy, vi ikh gey arayn in shtot un freg op mayne eygene
Entfert men mir keyner z’nit geblibn.
Oy, vi ikh gey arayn in shtot un freg op mayne eygene
Entfert men mir keyner z’nit geblibn.
Bin ikh geblibn shteyn mit a groys geveyn
In hartsn iz geefnt zikh a vind
Oy, ikh a voser zayt ikh gib a kuk, shteln mir zikh por –
Mayn vayb mit mayn eynuneynsik kind.
Oy, ikh a voser zayt ikh gib a kuk, shteln mir zikh por –
Mayn vayb mit mayn eynuneynsik kind.
Vos iz dos far eyn tsorn af undz gevorn
Vos iz dos far a groyser gzar?
Oy, fun dem groysn tsorn, zaynen fil mentshn avekgeforn
Di farblibene zaynen avek in Babi-Yar.
Oy, fun dem groysn tsorn, zaynen fil mentshn avekgeforn
Di farblibene zaynen avek in Babi-Yar.
Baynakht un baytog hobn geklapt avtometn.
Di mentshn hobn gezen far zikh dem toyt
Oy, blut hot zikh gegosn fun ale zaytn.
Fun blut iz di erd gevorn royt.
Oy, blut hot zikh gegosn fun ale zaytn.
Fun blut iz di erd gevorn royt.
Der groyser veytek iz af eybik farblibn,
Vos der daytsh hot fargosn blut
Oy, mit undzere trern zol di erd farshlosn vern
Az di lebedike zol shoyn vern gut.
Oy, mit undzere trern zol di erd farshlosn vern
Az di lebedike zol shoyn vern gut.
Ober undzere soyne zukht vi er nokh azoyne
Er vil mit zey makhn eyn hant,
Oy, vi lang vi zey veln lebn veln zey dos nit derlebn
Zey veln keynmol nit zayn in undzer land.
Oy, vi lang vi zey veln lebn veln zey dos nit derlebn
Zey veln keynmol nit zayn in undzer land.