Ἀμοργός
Manos Hatzidakis / Μάνος Χατζιδάκις| Originale | Gian Piero Testa. |
| ἈΜΟΡΓΌΣ ΑΜΟΡΓΟΣ Σ´ἕνα πράσινο ἄστρο Κακοὶ μάρτυρες ἀνθρώποισιν ỏφθαλμοὶ καὶ ὦτα βαρβάρους ψυχὰς ἐχώντων. ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ  A' Μὲ τὴν πατρίδα τους δεμένη στὰ πανιὰ καὶ τὰ κουπιὰ στὸν ἄνεμο κρεμασμένα Οἱ ναυαγοὶ κοιμήθηκαν ἥμεροι σὰν αγρίμια νεκρὰ μέσα στῶν σφουγγαριῶν τὰ σεντόνια Ἀλλὰ τὰ μάτια τῶν φυκιῶν εἶναι στραμένα στὴ θάλασσα Μήπως τοὺς ξαναφέρει ὁ νοτιὰς μὲ τὰ φρεσκοβαμένα λατίνια Κι ἕνας καμένος ἐλέφαντας ἀξίζει πάντοτε πιὸ πολὺ ἀπὸ δυὸ στήθια κοριτσιοῦ ποὺ σαλεύουν Μόνο ν᾽ἀνάψουνε στὰ βουνὰ οἱ στέγες τῶν ἐρημοκκλησιῶν μὲ τὸ μεράκι τοῦ ἀποσπερίτη Νὰ κυματίσουνε τὰ πουλιὰ στῆς λεμονιᾶς τὰ κατάρτια Μὲ τῆς καινούργιας περπατησιᾶς τὸ σταθερὸ ἄσπρο φύσημα Καὶ τότε θά᾽ρθουν ἀέρηδες σώματα κύκνων ποὺ μείνανε ἄσπιλοι τρυφεροὶ καὶ ἀκίνητοι Μὲς στοὺς ὁδοστρωτῆρες τῶν μαγαζιῶν μέσα στῶν λαχανόκηπων τοὺς κυκλῶνες Ὅταν τὰ μάτια τῶν γυναικῶν γίναν κάρβουνα κι ἔσπασαν οἱ καρδιὲς τῶν καστανάδων Ὅταν ὁ θερισμὸς ἐσταμάτησε κι ἄρχισαν οἱ ἐλπίδες τῶν γρύλων. Γι᾽αὐτὸ λοιπὸν κι ἐσεῖς παλληκάρια μου μὲ τὸ κρασὶ τὰ φιλιὰ καὶ τὰ φύλλα στὸ στόμα σας Θέλω νὰ βγεῖτε γυμνοὶ στὰ ποτάμια Νὰ τραγουδῆστε τὴ Μπαρμπαριὰ ὅπως ὁ ξυλουργὸς κυνηγάει τοὺς σκίνους Ὅπως περνάει ἡ ὄχεντρα μὲς ἀπ᾽τὰ περιβόλια τῶν κριθαριῶν Μὲ τὰ περήφανα μάτια της ὀργισμένα Κι ὅπως οἱ ἀστραπὲς ἁλωνίζουν τὰ νιάτα. Καὶ μὴ γελᾶς καὶ μὴν κλαῖς καὶ μὴ χαίρεσαι Μὴ σφίγγεις ἄδικα τὰ παπούτσια σου σὰ ωὰ φυτεύεις πλατάνια Μὴ γίνεσαι ΠΕΠΡΩΜΕΝΟΝ Γιατὶ δὲν εἶναι ὁ σταυραητὸς ἕνα κλεισμένο συρτάρι Δὲν εἶναι δάκρυ κορομηλιᾶς οὔτε χαμόγελο νούφαρου Οὔτε φανέλα περιστεριοῦ καὶ μαντολίνο Σουλτάνου Οὔτε μεταξωτὴ φορεσιὰ γιὰ τὸ κεφάλι τῆς φάλαινας. Εἶναι πριόνι θαλασσινὸ ποὺ πετσοκόβει τοὺς γλάρους Εἶναι προσκέφαλο μαραγκοῦ εἶναι ρολόι ζητιάνου Εἶναι φωτιὰ σ᾽ἕνα γύφτικο ποὺ κοροϊδεύει τὶς παπαδιὲς καὶ νανουρίζει τὰ κρίνα Εἶναι τῶν Τούρκων συμπεθεριὸ τῶν Αὐστραλῶν πανηγύρι Εἶναι λημέρι τῶν Οὔγγρων Ποὺ τὸ χινόπωρο οἱ φουντουκιὲς πᾶνε κρυφὰ κι ἀνταμώνουνται Βλέπουν τοὺς φρόνιμους πελαργοὺς νὰ βάφουν μαῦρα τ᾽αὐγά τους Καὶ τόνε κλαῖνε κι αὐτὲς Καῖνε τὰ νυχτικὰ τους καὶ φοροῦν τὸ μισοφόρι τῆς πάπιας Στρώνουν ἀστέρια καταγῆς γιὰ νὰ πατήσουν οἱ βασιλιάδες Μὲ τ᾽ἀσημένα τους χαϊμαλιὰ μὲ τὴν κορώνα καὶ τὴν πορφύρα Σκορπᾶνε δεντρολίβανο στὶς βραγιὲς Γιὰ νὰ περάσουν οἱ ποντικοὶ νὰ πᾶνε σ᾽ἄλλο κελλάρι Νὰ μποῦνε σ᾽ἄλλες ἐκκλησιὲς νὰ φᾶν τὶς Ἅγιες Τράπεζες Κι οἱ κουκουβάγιες παιδιά μου Οἱ κουκουβάγιες οὐρλιάζουνε Κι οἱ πεθαμένες καλογριὲς σηκώνουνται νὰ χορέψουν Μὲ ντέφια τούμπανα καὶ βιολιὰ μὲ πίπιζες καὶ λαγοῦτα Μὲ φλάμπουρα καὶ μὲ θυματὰ μὲ βότανα καὶ μαγνάδια Μὲ τῆς άρκούδας τὸ βρακὶ στὴν παγωμένη κοιλάδα Τρῶνε τὰ μανιτάρια τῶν κουναβιῶν Παίζουν κορώνα-γράμματα τὸ δαχτυλίδι τ᾽Ἁη-Γιαννιοῦ καὶ τὰ φλουριὰ τοῦ Ἀράπη Περιγελᾶνε τὶς μάγισσες Κόβουν τὰ γένια ἑνὸς παπᾶ μὲ τοῦ Κολοκοτρώνη τὸ γιαταγάνι Λούζονται μὲς στὴν ἄχνη τοῦ λιβανιοῦ Κι ὕστερα ψέλνοντας ἀργὰ μπαίνουν ξανὰ στὴ γῆ καὶ σωπαίνουν Ὅπως σωπαίνουν τὰ κύματα ὅπως ὁ κοῦκος τὴ καραυγὴ ὅπως ὁ λύχνος τὸ βράδυ. Ἔτσι σ᾽ἕνα πιθάρι βαθὺ τὸ σταφύλι ξεραίνεται καὶ στὸ καμπαναριὸ μιᾶς συκιᾶς κιτρινίζει τὸ μῆλο Ἔτσι μὲ μιὰ γραβάτα φανταχτερὴ Στὴν τέντα τῆς κληματαριᾶς τὸ καλοκαίρι ἀνασαίνει Ἔτσι κοιμᾶται ὁλόγυμνη μέσα στὶς ἄσπρες κερασιὲς μιὰ τρυφερή μου ἀγάπη Ἕνα κορίτσι ἀμάραντο σὰ μυγδαλιᾶς κλωνάρι Μὲ τὸ κεφάλι στὸν ἀγκώνα της γερτὸ καῖ τὴν παλάμη πάνω στὸ φλουρί της Πάνω στὴν πρωινή του θαλπωρὴ ὅταν σιγὰ-σιγὰ σὰν τὸν κλέφτη Ἀπὸ τὸ παραθύρι τῆς ἄνοιξης μπαίνει ὁ αὐγερινὸς νὰ τὴν ξυπνήσει! B' Λένε πὼς τρέμουν τὰ βουνὰ καὶ πὼς θυμώνουν τὰ ἔλατα Ὅταν ἡ νύχτα ποκανάει τὶς πρόκες τῶν κεραμιδιῶν νὰ μποῦν οἱ καλικάντζαροi μέσα Ὅταν ρουφάει ἡ κόλαση τὸν ἀφρισμένο μόχθο τῶν χειμάρρων Ἢ ὅταν ἡ χωρίστρα τῆς πιπεριᾶς γίνεται τοῦ βοριᾶ κλωτσοσκούφι. Μόνο τὰ βόδια τῶν Ἀχαιῶν μὲς στὰ παχιὰ λιβάδια τῆς Θεσσαλίας Βόσκουν ἀκμαῖα καὶ δυνατὰ μὲ τὸν αἰὼνιο ἥλιο ποὺ τὰ κοιτάζει Τρῶνε χορτάρι πράσινο φύλλα τῆς λεύκας σέλινα πίνουνε καθαρὸ νερὸ μὲς στ᾿ αὐλάκια Μuρίζουν τὸν ἱδρώτα τῆς γῆς κι ὕστερα πέφτουνε βαριὰ κάτω ἀπ᾿ τὸν ἴσκιο τῆς ἰτιᾶς νὰ κοιμηθοῦνε. Πετᾶτε τοὺς νεκροῦς εἶπ᾿ Ἡράκλειτος κι εἶδε τὸν οὐρανὸ νὰ χλωμιάζει Κι εἶδε στὴ λάσπε δυὸ μικρὰ κυκλαμινα νὰ φιλιοῦνται Κι ἔπεσε νὰ φιλήσει κι αὐτὸς τὸ πεθαμένο σῶμα του μὲς στὸ φιλόξενο χῶμα Ὅπως ὁ λύκος κατεβαίνει ἀπ᾿ τοὺς δρυμοὺς νὰ δεῖ τὸ ψόφιο σκυλὶ καὶ νὰ κλάψει. Τί νὰ κάμει ἡ σταλαγματιὰ ποὺ λάμπει στὸ μετωπό σου; Τό ξέρω πάνω στὰ χείλια σου ἔγραψε ὁ κεραυνὸς τ᾿ ὄνομά του Τό ξέρω μεσα στὰ μάτια σου ἔχτισε ἕνας ἀητὸς τὴ φωλιά του Μὰ ἐδῶ στὴν ὄχτη τὴν γρὴ μόνο ἕνας δρόμος ὑπάρχει Μόνο ἕνας δρόμος ἀπατελὸς καὶ πρέπει νὰ τὸν περάσεις Πρει στὸ αἶμα νὰ βουτηχτεῖς πρὶν ὁ καιρὸς σὲ προφτάσει Καὶ νὰ διαβεῖς ἀντίπερα νὰ ξαναβρεῖς τοὺς συντρόφους σου Ἄνθη πουλιὰ ἐλάφια Νὰ βρεἶς μιὰν ἄλλη θάλασσα μιὰν ἄλλη ἁπαλοσύνη Νὰ πιάσεις ἀπὸ τὰ λουριὰ τοῦ Ἀχιλλέα τ᾿ ἄλογα Ἀντὶ νὰ κάθεσαι βουβὴ τὸν ποταμὸ νὰ μαλώνεις Τὸν ποταμὸ νὰ λιθοβολες ὅπως ἡ μάνα τοῦ Κίτσου. Γιατὶ κι θά ᾿χεις χαθεῖ κι ἡ ὀμορφιά σου ᾿χει γεράσει. Μέσα στοὺς κλώνους μιᾶς λυγαριᾶς βλέπω τὸ παιδικό σου πουκάμισο να στεγνώνει Πάρ᾿ το σημαία τῆς ζωῆς νὰ σαβανώσεις τὸ θάνατο Κι ἂς μὴ λυγίσει ἡ καρδιά σου Κι ἂς μὴν κυλήσει τὸ δάκρυ σου πάνω στὴν ἀδυσώπητη τούτη γῆ Ὅπως ἐκύλησε μιὰ φορὰ στὴν παγωμένη ἐρεμιὰ τὸ δάκρυ τοῦ πιγκουίνου Δὲν ὠφελεῖ τὸ παράπονο Ἴδια παντοῦ θά ᾿ναι ἡ ζωὴ μὲ τὸ σουραύλι τῶν φιδιῶν στὴ χώρα τῶν φαντασμάτων Μὲ τὸ τραγούδι τῶν ληστῶν στὰ δάση τῶν ἀρωμάτων Μὲ τὸ μαχαίρι ἑνὸς καημοῦ στὰ μάγουλα τῆς ἐλπίδας Μὲ τὸ μαράζι μιᾶς ἄνοιξης στὰ φυλλοκάρδια τοῦ γκιώνη Φτάνει ἕνα ἀλέτρι νὰ βρεθεῖ κι ἕνα δρεπάνι κοφτερὸ σ᾿ ἕνα χαρούμενο χέρι Φτάνει ν᾿ ἀνθίσει μόνο Λίγο σιτάρι φιὰ τὶς γιορτὲς λιγο κρασὶ γιὰ τὴ θύμηση λίγο νερὸ γιὰ τὴ σκόνη... Γ' Στοῦ πικραμένου τὴν αὐλὴ ἧλιος δὲν ἀνατέλλει Μόνο σκουλήκια βγαίνουνε νὰ κοροϊδέψουν τ´ ἄστρα Μόνο φυτρώνουν ἄλογα στὶς μυρμηγκοφωλιὲς Καὶ νυχτερίδες τρῶν πουλιὰ κατουρᾶνε σπέρμα. Στοῦ πικραμένου τὴν αὐλὴ δὲ βασιλεύει ἡ νύχτα Μόνο ξερνᾶν οἱ φυλλωσιὲς ἕνα ποτάμι δάκρυα Ὅταν περνάει ὁ διάβολος νὰ καβαλέσει τά σκυλιὰ Καὶ τὰ κοράκια κολυμπᾶν σ´ ἕνα πηγάδι μ´ αἶμα. Στοῦ πικραμένου τὴν αὐλὴ τὸ μάτι ἔχει στερέψει Ἔχει παγώσει τὸ μυαλὸ κι ἔχει ἡ καρδιὰ πετρώσει Κρέμονται σάρκες βατραχιῶν στὰ δόντια τῆς ἀράχνης Σκούζουν ἀκρίδες νηστικὲς σὲ βρυκολάκων πόδια. Στοῦ πικραμένου τὴν αὐλὴ βγαίνει χορτάρι μαῦρο Μόνο ἕνα βράδυ τοῦ Μαγιοῦ πέρασε ἕνας ἀγέρας Ἕνα περπάτημα ἐλαφρὺ σὰ σκίρτημα τοῦ κάμπου Ἕνα φιλὶ τῆς θάλασσας τῆς ἀφροστολισμένης. Κι ἂν θὰ διψασεις γιὰ νερὸ θὰ στίψουμε ἕνα σύννεφο Κι ἂν θὰ πεινάσεις φιὰ ψωμὶ θὰ σφάξουμε ἕνα ἀηδόνι Μόνο καρτέρει μιὰ στιγμὴ ν´ ἀνοίξει ὁ πικραπήγανος Ν´ ἀστράψει ὁ μαῦρος οὐρανὸς νὰ λουλουδίσει ὁ φλόμος. Μὰ εἴταν ἀγέρας κι ἔφυγε κορυδαλλὸς κι ἐχάθη Σἴταν τοῦ Μάη τὸ πρόσωπο τοῦ φεγγαριοῦ ἡ ἀσπάδα Ἕνα περπάτημα ἐλαφρὺ σὰ σκίπτημα τοῦ κάμπου. Ἕνα φιλὶ τῆς θάλασσας τῆς άφροστολισμένης. Δ' Ξύπνηση γάργαρο νερὸ ἀπὸ τὴ ρίζε το πεύκου νὰ βρεῖς τὰ μάτια τῶν σπουργιτιῶν καὶ νὰ τὰ ζωντανέψεις ποτίζοντας τὸ χῶμα μὲ μυρωδιὰ βασιλικοῦ καὶ μὲ σφυγρίγματα σαύρας. Τὸ ξέρο εἶσαι μιὰ φλέβα γυμνὴ κάτω ἀπὸ τὸ φοβερὸ βλέμμα τοῦ ἄνεμου εἶσαι μιὰ σπίθα βουβὴ μέσα στὸ λαμπερὸ πλῆθος τῶν ἀστρῶν. Δὲ σὲ προσέχει κανεὶς κανεὶς δὲ σταματᾶ ν´ἀκούσει τὴν ἀνάσα σου μὰ σὺ μὲ τὸ βαρύ σου περπάτημα μὲς στὴν ἀγέωχη φύση θὰ φτάσεις μιὰ μέρα στὰ φύλλα τῆς βερυκοκᾶς θ´ ἀνέβεις στὰ λυγερὰ κορμιὰ τῶν μικρῶν σπάρτων καὶ θὰ κυκλήσεις ἀπὸ τὰ μάτια μιᾶς ἀγαπητικιᾶς σὰν ἐφηβικὸ φεγγάρι. Ὑπάρχει μιὰ πέτρα ἀθάνατη ποὺ κάποτε περαστικὸς ἕνας ἀνθρώπινος ἄγγελος ἔγραψε τ´ ὀνομά του ἀπάνω της κι ἕνα τραφούδι ποὺ δὲν τὸ ξέρει ἀκόμα κανεὶς οὔτε τὰ πιὸ τρελὰ παιδιὰ οὔτε τὰ πιὸ σοφὰ τ´ ἀηδόνια. Εἶναι κλεισμένη τώρα σὲ μιὰ σπηλιὰ τοῦ βουνοῦ Ντέβι μέσα στὶς λαγκαδιὲς καὶ στὰ φαράγγια τῆς πατρικῆς μου γῆς μὰ ὅταν ἀνοίξει κάποτε καὶ τιναχτεῖ ἐνάντια στὴ φθορὰ καὶ στὸ χρόνο αὐτὸ τὸ ἀγγελικὸ τραγούδι θὰ πάψει ξαφνικὰ ἡ βροχὴ καὶ θὰ στεγνώσουν οἱ λάσπες τὰ χιόνια τ θὰ λυώσουν στὰ βουνὰ θὰ κελαηδήσει ἄνεμος τὰ χελιδόνια θ´ ἀναστηθοῦν οἱ λυγαριὲς θὰ ριγήσουν κι οἱ ἄνθρωποι μὲ τὰ κρύα μάτια καὶ τὰ χλωμὰ πρόσωπα ὅταν ἀκούσουν τὶς καμπάνες νὰ χτυπᾶν μέσα στὰ ραγισμένα καμπαναριὰ μοναχές τους θὰ βροῦν καπέλα γιορτινὰ νὰ φορέσουν καὶ φιόγκους φανταχτεροὺς νὰ δέσουν στὰ παπούτσια τους. Γιατὶ τότε κανεὶς δὲ θ´ ἀστειλεύεται πιὰ τὸ αἶμα τῶν ρυακιῶν θὰ ξελειλίσει τὰ ζῶα θὰ κόψουν τὰ χαλινάρια τους στὰ παχνιὰ τὸ χόρτο θὰ πρασινίσει στοὺς στάβλους στὰ κεραμίδια θὰ πεταχτοῦν ὁλόχλωρες παπαροῦνες καὶ μάηδες καὶ σ´ ὅλα τὰ σταυροδρόμια θ´ἀνάψουν κόκκινες φωτιὲς τὰ μεσάνυχτα. Τότε θὰ ´ρθοῦν σιγὰ-σιγὰ τὰ φοβισμένα κορίτσια γιὰ νὰ πετάξουν τὸ τελευταῖο τους ροῦχο στὴ φωτιὰ κι ὁλόγυμνα θὰ χορέψουν τριγύρω της ὅπως τὴν ἐποχὴ ἀκριβῶς ποὺ εἴμασταν κι ἐμεῖς νέοι κι ἅνοιγε ἕνα παράθυρο τὴν αὐγὴ γιὰ νὰ· φυτρῶσει στὸ στῆθος τους ἕνα φλογάτο γαρύφαλο. Παιδιὰ ἴσως ἡ μνήμη τῶν προγόνων νὰ εἶναι βαθύτερη παρηγοριὰ καὶ πιὸ πολύτιμη συντροφιὰ ἀπὸ μιὰ χούφτα ροδόσταμο καὶ τὸ μεθύσι τῆς ὀμορφιᾶς τίποτε διαφορετικὸ ἀπὸ τὴν κοιμισμένη τριανταφυλλιὰ τοῦ Εὐρώτα. Καληνύχτα λοιπὸν βλέπω σωροὺς πεφτάστερα νὰ σᾶς λικνίζουν τὰ ὄνειρα μὰ ἐγὼ κρατῶ στὰ δάχτυλα μου τὴ μουσικὴ γιὰ μιὰ καλὺτερη μέρα. Οἱ ταξιδιῶτες τῶν Ἰνδιῶν χέρουνε περισσότερα νὰ σᾶς ποῦν ἀπ´ τοὺς Βυζαντινοὺς χρονογράφους. E' Ὁ ἄνθρωπος κατὰ τὸν ροῦν τῆς μυστηριώδους ζωῆς του Κατέλιπεν εἰς τοὺς ἀπγόνους του δείγματα πολλαπλᾶ καὶ ἀντάξια τῆς ἀθανάτου καταγωγῆς του Ὅπως ἐπίσης κατέλιπεν ἴχνη τῶν ἐρειπίων τοῦ λυκαυγοῦς χιονοστιβάδας οὐρανίων ἑρπετῶν χαρταετοὺς ἀδάμαντας καὶ βλέμματα ὑακίνθων Ἐν μέσω ἀναστεναγμῶν δακρύων πείνης οἰμωγῶν καὶ τέφρας ὑπογείων φρεάτων. ΣΤ' Πόσο πολὺ σὲ ἀγάπησα ἐγὼ μονάχα τὸ ξέρω Ἐγώ ποὺ κάποτε σ᾿ ἄγγιξα μὲ τὰ μάτια τῆς πούλιας Καὶ μὲ τὴ χαίτη τοῦ φεγγαριοῦ σ᾿ ἀγκάλιασσα καὶ χορέψαμε μὲς στοὺς καλοκαιριάτικους κάμπους Πάνω στὴ θερισμένη καλαμιὰ καὶ φάγαμε μαζὶ τὸ κομένο τριφύλλι Μαύρη μεγάλη θάλασσα μὲ τόσα βότσαλα τριγύρω στὸ λαιμὸ τόσα χρωματιστὰ πετράδια στὰ μαλλιά σου. Ἕνα καράβι μπαίνει στὸ γιαλὸ ἕνα μαγγανοπήγαδο σκουριασμὲνο βογγάει Μιὰ τούφα γαλανὸς καπνὸς μὲς στὸ τριανταφυλλὶ τοὺ ὁρίζοντα Ἴδιος μὲ τὴ φτερούγα τοὺ γερανοὺ ποὺ σπαράζει Στρατιὲς χελιδονιὼν περιμὲνουνε νὰ ποῦν στοὺς ἀντρειωμένους τὸ καλωσόρισες Μπράτσα σηκώνονται γυμνὰ μὲ χαραγμένεσ ἄγκυρες στὴ μασχάλη Μπερδεύουνται κραυγὲς παιδιῶν μὲ τὸ κελάδημα τοῦ πουνέντε Μέλισσες μπαινοβγαίνουνε μὲς στὰ ρουθούνια τῶν ἀγελάδων Μαντήλια καλαματιανὰ κυματίζουνε Καὶ μιὰ καμπάνα μακρινὴ βάφει τὸν οὐρανὸ μὲ λουλάκι Σὰν τὴ φωνὴ κάποιου σήμαντρου ποὺ ταξιδεύει μέσα στ᾿ ἀστέρια Τόσους αἰῶνες φευγάτο Ἀπὸ τῶν Γότθων τὴν ψυχὴ κι ἀπὸ τοὺς τρούλλους τῆς Βαλτιμόρης Κι ἀπ᾿ τὴ χαμένη Ἁγιὰ Σοφιὰ τὸ μέγα μοναστήρι. Μὰ πάνω στ᾿ ἀψηλὰ βουνὰ ποιοί νά ᾿ναι αὐτοι ποὺ κοιτᾶνε Μὲ τὴν ἀκύμαντη ματιὰ καὶ τὸ γαλήνιο πρόσωπο; Ποιᾶς πυρκαγιᾶς ἀντίλαλος αὐτὸς ὁ κουρνιαχτὸς στὸν ἀγέρα; Μήνα ὁ Καλύβας πολεμάει μήνα ὁ Λεβεντογιάννης; Μήπως ἀμάχη ἐπιάσανεν οἱ Γερμανοὶ μὲ τοὺς Μανιάτες; Οὐδ᾿ ὁ Καλύβας πολεμάει κι οὐδ᾿ ὁ Λεβεντογιάννης; Οὔτε κι ἀμάχη ἐπιάσανεν οἱ Γερμανοὶ μὲ τοὺς Μανιάτες. Πύργοι φυλᾶνε σιωπηλοὶ μιὰ στοιχειωμένη πριγκίπισσα Κορφὲς κυπαρισσιῶν συντροφεύουνε μιὰ πεθαμένη ἀνεμώνη Τσοπαναρέοι ἀτάραχοι μ᾿ ἕνα καλάμι φλαμουριὰς λένε τὸ πρωινό τοὺς τραγούδι Ἕνας ἀνόητος κυνηγὸς ρίχνει μιὰ ντουφεκιὰ στὰ τρυγόνια Κι ἕνας παλιὸς ἀνεμόμυλος λησμονημένος ᾿ ὅλους Μὲ μιὰ βελόνα δελφινιοῦ ράβει τὰ σάπια του πανιὰ Καὶ κατεβαίνει ἀπ᾿ τὶς πλαγιὲς μὲ τὸν καράγιαλη πρίμα Ὅπως κατέβαινε ὁ Ἄδωνις στὰ μονοπάτια τοῦ Χελμοῦ νὰ πεῖ μιὰ καλησπέρα τῆς Γκόλφως. Χρόνια καὶ χρόνια πάλεψα μὲ τὸ μελάνι καὶ τὸ σφυρὶ βασανισμέμη καρδιά μου Μὲ τὸ χρυσάφι καὶ τὴ φωτιὰ γιὰ νὰ σοῦ κάμω ἕνα κέντημα Ἕνα ζουμπουλι πορτοκαλιᾶς Μιὰν ἀνθισμένε κυδωνιὰ νὰ σὲ παρηγορήσω Ἐγώ ποὺ κάποτε σ᾿ ἄγγιξα μὲ τὰ μάτια τῆς πούλιας Καὶ μὲ τὴ χαίτη τοῦ φεγγαριοῦ σ᾿ ἀγκάλιασσα καὶ χορέψαμε μὲς στοὺς καλοκαιριάτικους κάμπους Πάνω στὴ θερισμένη καλαμιὰ καὶ φάγαμε μαζὶ τὸ κομένο τριφύλλι Μαύρη μεγάλη μοναξιὰ μὲ τόσα βότσαλα τριγύρω στὸ λαιμὸ τόσα χρωματιστὰ πετράδια στὰ μαλλιά σου. | AMORGO A una stella verde “Cattivi testimoni per gli uomini gli occhi e le orecchie di coloro le cui anime sono barbare” ERACLITO I. CON LA LORO PATRIA LEGATA ALLE VELE e coi remi appesi al vento I naufraghi dormirono quieti come morti immoti dentro i sudari delle spugne MA GLI OCCHI DELLE ALGHE stanno rivolti al mare Perché non li riporti il noto con vele latine tinte di fresco E UN ELEFANTE SPERDUTO vale sempre di più di due seni di ragazza che danzano su e giù Sol che si accendano sui monti i tetti delle chiese campestri al volere della stella serotina Ondate di uccelli investano l’alberatura del limone Col bianco costante soffio della nuova andatura E VERRANNO ALLORA GLI ANGELI DEL VENTO corpi di cigno che se ne stavano immacolati teneri e immobili Dentro i rulli compressori delle botteghe dentro i cicloni degli orti Quando gli occhi delle donne si fecero di carbone e si spezzarono i cuori dei venditori di castagne Quando si fermò la mietitura e cominciarono le speranze dei grilli. PERCIO’ DUNQUE ANCHE VOI RAGAZZI MIEI col vino i baci e le foglioline in bocca Voglio che usciate nudi sino ai fiumi A cantare la terra dei Berberi come il falegname cerca le venature del legno resinoso Come passa la serpe per i campi di orzo Coi suoi alteri occhi carichi d’ira E come i fulmini setacciano la gioventù. E NON RIDERE E NON PIANGERE E NON GIOIRE Non stringerti invano le scarpe come se piantassi platani Non trasformarti in PREDESTINATO Poiché il prode ribelle non è un armadio serrato Non è irrefrenabile pianto né sorriso di ninfea Né flanella di piccione né mandolino di Sultano Né serica veste per il capo della balena. E’ una sega marinara che fa a pezzi i gabbiani E’ un guanciale di carpentiere è un orologio di pitocco E’ un fuoco in un campo gitano che beffa le mogli dei preti e culla i gigli E’ un consuocero dei Turchi una sagra degli Australiani E’ UN COVO DI PREDONI UNGARI Dove d’autunno i nocciòli vanno ai loro segreti incontri E vedono le sagge cicogne dipingere le proprie uova di nero E lo piangono anche loro Bruciano le loro camicie da notte e indossano la sottoveste dell’anitra Spargono di stelle la terra che le calpestino i re Con le loro collane d’argento la corona e la porpora Spandono incenso nelle radure Perché vi passino i topi e migrino in un’altra cantina E penetrino in altre chiese a rodere i Sacri Altari E anche le civette ragazzi miei LE CIVETTE STREPITANO E le monache defunte si levano a ballare Con crotali timpani e violini con tibie e liuti Con banderuole e turiboli con erbe magiche e pepli Con le brache dell’ orsa nella valle gelata Mangiano i funghi delle faine Si giocano a testa e croce l’anello di San Giovanni e le monete dell’Uomo Nero Beffano le streghe Fanno la barba a un prete con lo yatagan di Kolokotrònis Fanno il bagno nei vapori d’incenso E infine lentamente litaniando rientrano nella terra e tacciono Come tacciono le onde come tace il cuculo all’alba come la lanterna alla sera.. COSI’ IN UNA GIARA PROFONDA il grappolo appassisce e sul campanile ingiallisce il frutto di un fico Così con una cravatta vistosa Sulla volta della pergola l’estate respira. COSI’ DORME SENZA UN VELO in mezzo ai candidi ciliegi un mio tenero amore Una ragazzina che non può sfiorire come un ramo di mandorlo Con il capo sul suo gomito piegato e col palmo sul suo gioiello Sopra quel calduccio mattutino quando piano piano come il ladro Dalla finestra della primavera entra la stella dell’alba a ridestarla ! II. DICONO CHE I MONTI FREMANO e gli abeti si adirino Quando la notte mastica i chiodi delle tegole perché i folletti entrino Quando gl’inferi risucchiano la spumeggiante fatica dei torrenti invernali E quando la scriminatura dell’albero del pepe si concede alla pallamóscia della tramontana Solo i bovi degli Achei negli opimi pascoli di Tessaglia Brucano possenti e vigorosi con il sole perenne che li osserva Mangiano erba verde foglie di pioppo sedani bevono acque pure dai fossi Annusano il sudore della terra e poi si abbandonano pesanti a dormire sotto l’ombra dei salici. Gettate via i morti disse Eraclito e vide il cielo farsi pallido E vide nel fango due piccoli ciclamini che si baciavano E cadde a baciare anche lui il suo corpo morto nella terra ospitale Come il lupo che scende dai querceti a vedere il cane imputridito e a piangerlo CHE MI GIOVANO LE GOCCE che brillano scivolando sul tuo volto ? Io lo so che sopra le tue labbra il fulmine ha scritto il suo nome Io lo so che dentro i tuoi occhi un’aquila si è fatto il nido Ma qui su questa riva fradicia esiste solamente una strada Solo una strada insidiosa ma la devi percorrere Devi tuffarti nel sangue prima che il tempo ti raggiunga E devi passare dall’altra parte per ritrovare i tuoi compagni Fiori uccelli cervi Per trovare un altro mare un’altra tenerezza Per imbrigliare i cavalli di Achille Invece di sederti in silenzio a strapazzare il fiume A tirare pietre al fiume come la madre di Kitsos. Perché anche tu sarai perduta e sarà ormai vecchia la tua bellezza. Tra i rami di un giunco vedo messa ad asciugare la tua camicia infantile Prendila per bandiera della vita e fanne un sudario alla morte E non si pieghi il tuo cuore E non scorra il tuo pianto sopra questa terra impenetrabile Come nelle solitudini gelate scorse una volta il pianto del pinguino Il lamento non serve Uguale ovunque sarà la vita uguale col flauto dei serpenti nel paese dei fantasmi Col canto dei briganti nei boschi delle spezie Con la lama di un dolore sulle guance della speranza Con l’angoscia di una primavera imprigionata nel cuore del gufo Basta che si trovi un aratro e una falce affilata in una mano contenta Basta solo che germini Un po’ di grano per le feste un po’ di vino per la memoria un po’ d’acqua per la polvere… III. Nel cortile dell’uomo che si affligge non sorge sole Solo vermi escono a deridere le stelle Solo germinano cavalli sopra i formicai E i pipistrelli divorano uccelli e pisciano sperma. Nel cortile dell’ uomo che si affligge regna la notte Solo il fogliame vomita un fiume di pianto Quando il diavolo viene a montare in groppa ai cani E i corvi nuotano in un pozzo pieno di sangue. Nel cortile dell’ uomo che si affligge l’occhio si è inaridito Il cervello si è fatto di ghiaccio e il cuore di pietra Lacerti di rane pendono dalle zanne del ragno Urlano locuste affamate ai piedi dei morti viventi. Nel cortile dell’ uomo che si affligge cresce un’erba nera Solo, una sera di Maggio trascorse un vento Un calpestio leggero come un fremito della pianura Un bacio del mare adorno di schiume. E se avrai sete d’acqua strizzeremo una nuvola E se avrai fame di pane uccideremo un usignolo Solo che si aspetti un momento che si schiuda l’erba amara Che il cielo scuro si riempia di lampi e che l’erba velenosa dia fiori. Ma era un vento e se ne andò era un’allodola e sparì ERA IL VOLTO DEL MAGGIO il biancore della luna Un calpestio leggero come un fremito della pianura Un bacio del mare adorno di schiume. IV. Risveglia un’acqua limpida dalla radice del pino per scoprire gli occhi dei passeri e riportare la vita bagnando il terreno profumato di basilico e coi fruscii delle lucertole. Lo so tu sei una vena nuda sotto il tremendo sguardo del vento sei una scintilla silenziosa in mezzo alla luccicante moltitudine delle stelle. Nessuno si cura di te nessuno si ferma ad ascoltare il tuo respiro ma tu col tuo passo greve dentro la superba natura arriverai un giorno alle foglie dell’albicocco salirai sui flessuosi corpi dei piccoli rovi e scorrerai dagli occhi di un’amante come luna adolescente. Esiste una pietra immortale sulla quale un tempo un angelo umano che passava di lì scrisse il suo nome e un canto che ancora nessuno conosce né i ragazzi più folli né gli usignoli più sapienti. E’ chiusa adesso in una grotta del monte Devi in mezzo alle valli e alle gole della mia terra paterna ma quando un giorno l’angelico canto si schiuderà e si scuoterà contro la sventura e a questo tempo cesserà all’improvviso la pioggia e si asciugherà il fango si scioglieranno le nevi sui monti cinguetterà il vento le rondini risorgeranno i giunchi fremeranno e anche gli uomini dagli occhi gelidi e i volti pallidi quando sentiranno battere spontaneamente le campane nei campanili diroccati troveranno cappelli da festa da indossare e fantastici fiocchi da allacciare alle loro scarpe. Perché allora nessuno ormai più scherzerà il sangue dei ruscelli traboccherà le bestie strapperanno le loro briglie nelle mangiatoie l’erba verdeggerà nelle stalle sulle tegole garriranno papaveri intatti e biancospini e in tutti i crocicchi si accenderanno rossi fuochi a mezzanotte. Allora verranno piano piano le ragazze impaurite a gettare l’ultimo loro vestito nel fuoco e completamente nude vi danzeranno intorno proprio come nella stagione in cui anche noi eravamo giovani e una finestra spalancava l’alba perché sul loro petto germinasse un fiammeggiante garofano. Ragazzi forse la memoria dei progenitori sarà più profondo sollievo e più degna compagnia di una manciata d’acqua di rose e l’ebbrezza della beltà in nulla diversa dal roseto dormiente dell’Eurota. Buonanotte allora vedo mucchi di stelle cadenti illuminarvi i sogni ma io tengo tra le mie dita la musica per un giorno migliore. I viaggiatori delle Indie sanno dirvi molte più cose dei cronisti bizantini. V. L’uomo nel fluire della sua vita inspiegabile Lasciò ai discendenti segni compositi e degni del suo lignaggio immortale Come anche lasciò impronte delle rovine dell’alba slavine di rettili celesti aquiloni diamanti e sguardi di giacinti In mezzo a sospiri lacrime fame pianto e cenere di pozzi ipogèi. VI. QUANTO QUANTO TI HO AMATO solo io lo so Io che un giorno ti sfiorai con gli occhi delle Pleiadi E ti abbracciai con la chioma della luna e danzammo nei campi dell'estate Sopra le stoppie mietute e mangiammo insieme il trifoglio falciato Un grande mare nero con tanti ciottoli intorno al collo tante gemme colorate tra i tuoi capelli. Una nave tocca riva ansima un argano arrugginito Un tosone di fumo azzurro nel rosa dell’orizzonte Uguale all’ala che batte di una gru Una moltitudine di rondini aspetta per dare il benvenuto ai coraggiosi Si levano braccia nude con ancore tatuate sotto le ascelle Grida di bimbi si confondono col cinguettio del ponente Api vanno e vengono dalle narici delle vacche Fazzoletti ondeggiano in un passo kalamatiano E una campana lontana riga di indaco il cielo Come il suono di un simandro che percorre gli spazi siderali In fuga da tanti secoli Dall’anima dei Goti e dalle cupole di Baltimora E dalla perduta Aghia Sofìa il grande monastero. Ma sopra gli alti monti chi mai saranno costoro che guardano Con uno sguardo immoto e con un volto sereno ? A quale incendio rimanda questa fosca nuvola nel vento ? Sta forse combattendo Kalìvas forse Levendoyànnis ? Forse i Tedeschi hanno dato battaglia ai Maniati ? Né Kalìvas combatte e nemmeno Levendoyànnis, Né i Tedeschi hanno dato battaglia ai Maniati. Torri silenti custodiscono il fantasma di una principessa Cime di cipressi vegliano su un anemone morto Pastori impassibili con una canna di flauto eseguono il loro canto mattutino Un cacciatore insensato tira una fucilata alle tortore E un vecchio mulino a vento da tutti dimenticato Con un osso di delfino cuce le sue vele sfilacciate E discende i pendii con una benigna brezza di costa Come discendeva Adone i sentieri del Chelmo per dare un buongiorno a Golfo. ANNO DOPO ANNO ho lottato con l'inchiostro e il martelletto cuore mio tormentato Con l'oro con il fuoco per farti un ricamo Con un giacinto di arancio Con un cotogno fiorito per darti consolazione Io che un giorno ti sfiorai con gli occhi delle Pleiadi E con la chioma della luna ti abbracciai e danzammo nei campi dell'estate Sopra le stoppie mietute e mangiammo insieme il trifoglio falciato Una grande mare nero con tanti ciottoli intorno al collo, Tante gemme colorate tra i tuoi capelli. |
