רייזעלע
Mordkhe Gebirtig [Mordechai Gebirtig] / מרדכי געבירטיג| Original | תרגום לעברית / Traduzione ebraica / Hebrew translation / Traducti... |
| רייזעלע [1] שטייט זיך דאָרט אין געסעלע שטיל פֿאַרטראַכט אַ הייַזעלע דרינען אויפֿן בוידעם שטיבל וווינט מייַן טייַער רייזעלע יעדן אָוונט פֿאַרן הייַזל דריי איך זיך אַרום כ´גיב אַ פֿייַף און רוף אויס רייזל קום קום קום עפֿנט זיך אַ פֿענצטערל וואַכט אויף ס´אַלטע הייַזעלע און באַלד קלינגט אין שטילן געסל אַ זיס קול ס´רעדט רייזעלע נאָך אַ ווייַלע וואַרט מייַן ליבער באַלד ווער איך זייַן פֿרייַ גיי זיך נאָך אַ פּאָר מאָל איבער איינס צוויי דרייַ גיי איך מיר אַ פֿריילעכער זינג און קנאַק מיר ניסעלעך הער איך אויף די טרעפּלעך שפּרינגען אירע דראָבנע פֿיסעלעך שוין אַראָפּ פֿון לעצטן טרעפּל כ´נעם זי ליב אַרום כ´גיב איר שטיל אַ קוש אין קעפּל קום קום קום כ´וויל דיך בעטן דודל זאָלסט אַרויף נישט פֿייַפֿן מער הערסט ער פֿייַפֿט שוין זאָגט די מאַמע זי איז פֿרום ס´פֿאַרדריסט זי זייער פֿייַפֿן זאָגט זי איז נישט ייִדיש ס´פּאַסט נאָר בלויז פֿאַר זיי גיב אַ צייכן פּראָסט אויף ייִדיש איינס צוויי דרייַ כ´וועל פֿון הייַנט נישט פֿייַפֿן מער דערויף גיב איך אַ שבֿועהלע דיר צוליב וועל איך אַפֿילו ווערן פֿרום מייַן צנועהלה כ´וועל זייַן ווען דו ווילסט נאָר רייזל ווי דייַן מאַמע פֿרום יעדן שבת גיין אין קלייַזל קום קום קום כ´גלייב עס דיר מייַן ליבינקער און דערפֿאַר דיר דודל שטריק איך אַ שיין תּפֿילין זעקל מיט אַ מגן דודל ווען געפֿעלן ס´וועט אין קלייַזל זאָגן זאָלסטו זיי ס´האָט געשטריקט מייַן ליבע רייזל איינס צוויי דרייַ כ´דאַנק פֿאַר דייַן מתּנהלה כ´ליב אַזוי דיך רייזעלע כ´ליב דייַן מאַמען כ´ליב דאָס געסל כ´ליב דאָס אַלטע הייַזעלע כ´ליב די שטיינדלעך לעבן הייַזל טרעטסט אויף זיי אַרום הער דייַן מאַמע רופֿט שוין רייזל קום קום קום גיי איך מיר אַ פֿריילעכער זינג און קנאַק מיר ניסעלעך הער איך אויף די טרעפּלעך לויפֿן אירע דראָבנע פֿיסעלעך ווידער שטייט פֿאַרטראַכט דאָס הייַזל ס´געסל ווידער שטום קום צו מיר אין חלום רייזל קום קום קום | רייזלה בַּיִת קָט עוֹמֵד בָּרְחוֹב, וְכֻלּוֹ שַׁלְוָה וּדְמִי בַּעֲלִיַּת הַגַּג שָׁם גָּרָה רֵיזְל הַיְּקָרָה שֶׁלִּי מִדֵּי עֶרֶב אֵחָפֵזָה אֶל בֵּיִת חֶמְדָּתִי וּבְקוֹל אֶשְׁרֹק לָהּ: "רֵיזְל, רְדִי, רְדִי, רְדִי". הָאֶשְׁנָב נִפְתָּח מִיָּד, מִישֶׁהוּ רוֹמֵז אֵלַי וּבִדְמִי הָרְחוֹב בּוֹקֵעַ צְלִיל קוֹלָהּ שֶׁל רֵיזְלֶע: "חֲבִיבִי, חַכֵּה עוֹד רֶגַע, אֶתְפַּנֶּה מִיָּד עוֹד מְעַט אֵרֵד לְמַטָּה, חַד תְּרֵי תְּלַת". אֲטַיֵּל עַלִּיז, אָשִׁיר, אֲפַצַּח לִי גַּרְגִּירִים וּפִתְאוֹם אֶשְׁמַע צְעָדֶיהָ עַל דְּרָגוֹת מִדַּרְדְּרִים אַךְ יָרְדָה מֵעַל, חִבַּקְתִּי אֶת גּוּפָהּ הָרַךְ בְּרֹאשָׁהּ דּוּמָם נָשַׁקְתִּי כָּךְ, כָּךְ, כָּךְ. "אֲבַקֶּשְׁךָ, דּוּדְ'לֶע, אַל תִּקְרָא לִי בִּשְׁרִיקָה "שׁוּב יִשְׁרֹק", אִמִּי אוֹמֶרֶת בְּרֻגְזָה, הִיא אֲדוּקָה אֵין שְׁרִיקָה מִמִּנְהָגֵנוּ, זוֹ מִדָּה שֶׁל גּוֹי קְרָא פָּשׁוּט בִּלְשׁוֹן אִמֵּנוּ: בּוֹאִי, בּוֹאִי, בּוֹאִי". אֲטַיֵּל עַלִּיז, אָשִׁיר, אֲפַצַּח לִי גַּרְגִּירִים עוֹד אֶשְׁמַע צַעֲדֵי רַגְלֶיהָ עַל דְּרָגוֹת מִדַּרְדְּרִים שׁוּב עָטוּף דְּמָמָה הַבַּיִת וְהָרְחוֹב מַחְרִישׁ בַּחֲלוֹם בַּקְּרִינִי, רֵיזְל, חִישׁ, חִישׁ, חִישׁ! |
Shteyt zikh dort in gesele,
Shtil fartrakht a hayzele,
Drinen oyfn boydem-shtibl
Voynt mayn tayer Reyzele,
Yedn ovnt farn hayzl
Drey ikh zikh arum,
Kh'gib a fayf un ruf oys:
"Reyzl, kum, kum, kum!"
Efnt zikh a fentsterl
Vakht oyf s'alte hayzele,
Un bald klingt in shtiln gesl
A zis kol, s'redt Reyzele:
“ Nokh a vayle vart mayn liber,
Bald vel ikh zayn fray,
Gey zikh nokh a por mol iber”,
Eyns, tsvey, dray.
Gey ikh mir a freylekher,
Zing un knak mir niselekh,
Her ikh oyf di treplekh shpringen
Ire drobne fiselekh,
Shoyn arop fun letstn trepl,
Kh'nem zi lib arum,
Kh'gib ir shtil a kush in kepl:
“ Kum kum kum!”
Kh'vel dir zogn, Dovidl,
Zolst aroyf nit fayfn mer.
“ Herst, er fayft shoyn” zogt di mame
Zi iz frum; s'fardrist zi zeyer.
“ Fayfn, zogt zi, iz nisht yidish;
Past es bloyz far zay”.
Gib a tseykhn prost oyf yidish,
Eyns, tsvey, dray!
Kh'vel aroyf nit fayfn mer;
Deroyf gib ikh a shvuele,
Dir tsulib vel ikh afile
Vern frum, mayn tsnuele,
Vel ikh vern frum, mayn reyzl,
Vi di mame frum,
Yedn shabes geyn in klayzl.
“ Kum kum kum!”
Kh'gleyb es dir mayn libenker,
D'rum dafar dir Dovidl
Strikh ikh a sheyn tsviln-zekl
Mit a mogn-Dovidl,
Ven gefeln s'vet in klayzl
Zogn zolstu zey:
" Dos hot geshtrikt mayn libe reyzl,
Eyns, zvey, dray!"
Kh’ dank far dayn matonele,
Kh’ lib azoy dikh Reyzele,
Kh’ lib di mame, kh’ lib dos gesl,
Kh’ lib dos alte hayzele,
Kh’ lib di shteyndlekh lebn hayzl;
Geyst oyf zey arum.
Her, dayn mame ruft shoyn:
“ Reyzl! kum kum kum”.
Gey ikh mir a freylekher,
Zing un knak mir niselekh,
Her ikh oyf di treplekh loyfn
Ire drobne fiselekh.
Vider shteyt fartrakht dos gesl,
S'hayzl vider shtum.
Kum tsu mir in kholem, reyzl,
Kum, kum, kum!