Симфония нp. 13 "Бабий Яр" / Symphony no. 13 "Babi Yar" / Sinfonia n° 13 "Babi Yar"
Dmitrij Dmitrievič Šostakovič / Дмитрий Дмитриевич Шостакович| תרגום עברי / Перевод на иврит /העברעאישע איבערזעצונג / Traduzione in eb... | |
| באַבי יאַר קיין דענקמאָל איז נישטאָ אין באַבי יאַר. אַלײן דער אָפּריס איז דאָ די מצבֿה. װי ס'ייִדיש פֿאָלק כ'װער אַלט פֿון גרויל און צער - צװײ טויזנט יאָר כ'בין אַלט בײַ אָט דעם קבֿר... מיר נעמט זיך דוכטן, איך בין דאָס דער ייִד, װאָס דורך דעם אוראַלטן מצרים װאָגלט און מײנע װוּנדן פֿון די טשװעקעס נאָגן - דאָס האָט מען מיך צום צלם צוגעשמידט. מיר דוכט זיך אויס אַז דרײַפֿוס - דאָס בין איך. די מוסרים שטעלן מיך פֿאַרן געריכט... אָט בין איך הינטער קראַטעס, דורך די שונאים דערנידעריקט, באַלײדיקט און באַשפּיגן. די דאַמעלעך, זיי האָבן זיך צושריגן און טיטשען מיט די שירעמס מיר אין פּנים. ...מיר דוכט, איך בין אַ קינד פֿן ביאַליסטאָק, כ'באַקום אַ זעץ און קאָרטשע זיך אין קראַמפן. פֿון די צעיושעטע שיכּורים טראָגט אַ מין געשטאַנק פֿון ציבעלעס און בראָנפֿן. אָט האָט אַ װאָרף געטאָן זיך אויף מײַן מוטער אַ זשלאָב אַ פֿינצטערער, אַ װילדע בריאה... און װי אַרײַן איז זײ װאָלט דער ניטגוטער, זײ שרײַען: - ביעי זשידאָװ, ספּאַסײַ ראַסיִו! מײַן רוסיש פֿאָלק! ביסט אינטערנאַציאָנאַל. נאָר די װאָס פֿלעגן מאַכן די פּאָגראָמען - זײ פֿלעגן שמוציק האַנדלען װי דער כּלל דאַן מיט דײַן שײנעם, זויבער - ריינעם נאָמען. כ'קען אויסגעצײכנט זי, מײַן גוטע ערד. אַזאַ מין חוצפּה איז דאָך אומדערהערט! "פֿאַרבאַנד פֿון פֿאָלק פֿון רוסישן" צו האָבן דערװעַגט זיך אָנרופֿן די יודאָפֿאָבן. ...מיר דוכט זיך אויס אַז איך בין אַננאַ פֿראַנק - אַ דורכזיכטיקע װי אַ פֿרילינג - צװײַגל. מיט איר מיר האָבן איין געפֿיל און איין געדאַנק, מיר קוקן איינער אויפֿן צװײטן און מיר שװײַגן. ס'איז אַלץ פֿאַרװערט אונדז. מיר זײַנען פֿאַרשפּאַרט. צעשײדט מיט לופֿט, מיט דופֿט, מיט גרינס, מיט פֿאַרבן נאָר ס'איז אין אונדזער מאַכט אַרומנעמען זיך צאַרט אין דער בוידעם-שטוב אַ רגע פֿאַרן שטאַרבן. מע גייט אַהער? אָן שרעק!... פֿאַראַנען קלאַנגען, אַז װעסנע - צײַט אונדז װאַרטן גוטע נײַס. נו קום צו מיר, די הענט דײַנע דערלאַנג מיר! ...מע ברעכט די טיר? נײן, נײן! דאָס פּלאַצט דער אײַז... דער באַבי יאַר אין װילדן גראָז דורכאויס. די שטרענגע ביימער קוקן מיט באַדויער. אַלץ שרײַט דאָ שטומערהייט, מײַן קאָפּ כ'אַנטבלויז. כ'װער גרוי. מיט יעדער רגע גרויער, גרויער. איך װער אַלײן אַ שטומער אויסגעשרײ פֿון טײַכן בלוט װאָס זײַנען דאָ פֿאַרגאָסן, מיט קינד און קייט איך פֿאַל דאָ ריי נאָך ריי און יעדעס מאָל איך װער אויפֿסנײַ דערשאָסן... לויט מײַע בלוטן בין אין ניט קײן ייִד. נאָר, אָנגעפֿילט מיט שנאה מיט גערעכטער, בין איך אַ ייִד פֿאַר דעם אַנטיסימיט. און אָט דערפֿאַר בין איך אַ רוס אַן עכטער. | באבי יאר עַל בַּאבִּי יָאר אֵין מַצֵּבוֹת, אֵין כְּלוּם מִדְרוֹן תָּלוּל – אַנְדַּרְטָה מֵעַל פֶּצַע אֲנִי יָרֵא. אֲנִי מַרְגִּישׁ קָדוּם כְּמוֹ הַיְּהוּדִים עַצְמָם, כְּמוֹ עַם הַנֶּצַח אֲנִי לוֹחֵשׁ: עִבְרִי אָנוֹכִי. לְאֹרֶךְ הַיְאוֹר אֲנִי פּוֹסֵעַ, שְׁנִייָה אַחַת – וְעַל הַצְּלָב גוֹוֵעַ הַמַּסְמֵרִים עֲדַיִן בְּתוֹכִי נִדְמֶה לִי גַּם שֶׁדְּרַיְיפוּס – זֶה אֲנִי. הַנֶּאֱשָׁם בְּבֵית מִשְׁפָּט שְׂטָנִי מֻצָּג לְרַאֲוָה בֵּין סוֹרָגִים אוֹתִי רוֹדְפִים, עַָלַי יוֹרְקִים, לִי לוֹעֲגִים. גְּבִירוֹת צָרְפָתִיוֹת צוֹוְחוֹת כְּמוֹ חֲזִירִים וּמִטְרִיוֹת תּוֹקְעוֹת לִי בַּפָּנִים בְּבְּיָאלִיסְטוֹק – אֲנִי הוּא יֶלֶד רַךְ. הַדָּם זוֹרֵם, כְּאִלּוּ תְּעָלָה. צוֹהֶלֶת כָּל נִבְחֶרֶת הַפֻּנְדָּק, מְחֻמָּמִים בַּוּוֹדְקָה הַזּוֹלָה. מֻכֶּה, נִזְרָק, אֲנִי – חֲסַר עוֹנִים וּמִתְחַנֵּן לַשָּׁוְא "תַּפְסִיקוּ, דַּי!" "תַּצִּיל אֶת רוּסִיָה, הֲרֹג יְהוּדוֹנִים!" וְהֵם… אוֹנְסִים אֶת אִמָּא מוּל עֵינַי אָחַי הָרוּסִים! יָדוּעַ לִי: כָּבוֹד לְכָל אוּמָה יֵשׁ בְלִּבֵּנוּ אַךְ אֵיךְ קָרָה, שֶׁהַמְּנֻוָּלִים לְכָל מַעֲשֵׂיהֶם נִצְּלוּ אֶת שְׁמֵנוּ? אֶת טוּב הַלֵּב אַרְצִי סִמְּלָה תָּמִיד. אַךְ בְּלִי הִסּוּס, בְּלִי שׁוּם קְרִיצָה אוֹ קֶמֶט בְּשֵׁם יָפֶה "בְּרִית עֲמָמִית רוּסִית" כָּךְ אֶת עַצְמָם כִּנּוּ הָאַנְטִישֶׁמִים! עַל בַּאבִּי יָאר הַדֶּשֶׁא מְרַשְׁרֵשׁ וְהָעֵצִים עוֹמְדִים כְּמוֹ בְּמִשְׁמֶרֶת הַכָּל מָלֵא בָּרַעַם הַחִרֵשׁ אֲנִי מַרְגִּישׁ אֵיךְ שֵׂיבָתִי נוֹשֶׁרֶת וְגַם אֲנִי כְּמוֹ הַצְּוָחָה הַחֲרִישִׁית מֵעַל הָרְבָבוֹת אֵי שָׁם בַּקֶּבֶר אֲנִי – כָּל יֶלֶד שֶׁנּוֹרָה כָּאן, בְּתַחְתִּית וְכָל קָשִׁישׁ, וְכָל אִשָּׁה וָגֶבֶר. שׁוּם מְאוֹרָע אֶת כָּל זֶה לֹא יַשְׁכִּיחַ! וְעוֹד יֻשְׁמַע "אִינְטֶרְנָצִיוֹנָל" שָׁלֵם בָּרֶגַע הַנִּפְלָא שֶׁעוֹד יַגִּיעַ – אַחְרוֹן הָאַנְטִישֵׁמִים יֵעָלֵם! אֵין גֵּנִים יְהוּדִים בְּתוֹךְ דָמִי, אֲבָל שָׂנוּא אֲנִי בָּרֹעַ הָאַרְסִי לָאַנְטִישֵׁמִים, כְּמוֹ כָּל יְהוּדִי וּמִשּׁוּם כָּךְ – אֲנִי הוּא הָרוּסִי! |
[1] Israeliano: traduttore, artista e matematico
[Riccardo Gullotta]