Il canto sospeso
Luigi Nono| NEDERLANDSE VERTALING van de brieven en biografien | |
| Anton Popov [Aнтон Попов] 26 anos, professor e jornalista, poeta e escritor. Proveniente de uma família de vítimas do regime político. Publicou contos e poemas. Fuzilado o 23 de Julho de 1943 a Sófia. Querida mãe, querido irmão, querida irmã morro por um mundo que brilhará de uma luz tão forte e de beleza tão grande, que o meu próprio sacrifício não é nada. Confortem-se em pensar que por ele morreram milhões de pessoas em milhares de batalhas sobre as barricadas e nas frentes de guerra. Confortem-se em pensar que morro pela justiça. Consolem-se em pensar que as nossas ideias vencerão. Anton * Andreas Likourinos [Αντρέας Λικουρίνος] 14 anos, nascido em Kallithea (Atenas). Fuzilado sem processo o 5 de Setembro de 1943 em Kessariani. Meu papá, levam-me a Kessariani para a execução junto com outros sete prisioneiros. Peço-te que informes as famílias deles de tudo o que se passa. Não sejas triste. Andreas * Elefthérios Kiossés [Eλευθέριος Kιωσσής] 19 anos, estudante de literatura e filosofia. Tomado refém e fuzilado o 5 de Junho de 1942 em Kessariani. Querida mamãzinha, meu papá, minhas irmãzinhas, hoje 5 de Junho de ’42 vão fuzilar-nos. Morremos como homens pela pátria. Eu não sofro, verdade, e não quero que sofrais. Não quero nem choro, nem lágrimas. Tende paciência. Desejo-vos felicidade e não vos aflijais por mim. Os meus cumprimentos a todos, de todo meu coração. Somos dignos dos nossos antepassados e da Grécia. Não tremo absolutamente, e estou a escrever-vos direito de pé. Respiro pela última vez o perfumado ar helénico debaixo do monte Himeto. É uma manhã maravilhosa. Fizemos a comunhão e também salpicámo-nos com água-de-colónia que alguém tinha no bolso. Adeus Hélade, mãe de heróis. Lefteris. * Konstantinos Sirbas [Kωνσταντίνος Σίρμπας] 22 anos, barbeiro. Enforcado, na presença de seu pai, na praça central de Trikala o 18 de abril de 1943. Meu pai venerado, dentro de duas horas vão-me enforcar na praça por ser um patriota. Não há nada a fazer. Não te aflijas, pai; assim estava escrito para mim. Não morremos sozinhos. Adeus. Tornaremos a ver-nos no outro mundo, esperar-vos-ei, e o dia em que chegareis será uma grande festa. As minhas coisas estão na Polícia. Na minha carteira não havia nada, mas é nova. Toma-o tu, papá. Lembra-te que teu filho morre amargado porque não ouvirá os sinos da liberdade. Kostas Estava escrito que eu devia morrer em abril. * Chaim 14 anos, filho de lavradores da Galícia polaca. Ficou preso num pogrom e foi deportado junto com outros milhares de jovens judeus para o lager de Pustków, onde encontrou a morte. A sua carta escrita em yiddish, lançada para além da cerca de arame farpado do campo, foi apanhada por um aldeão que a entregou à família do jovem. Meus queridos pais, se o céu for papel branco e todos os mares do mundo forem tinta preta, não poderia descrever-vos tudo o que sofro e vejo em volta de mim. O campo está numa clareira. Desde a manhã nos metem a trabalhar na floresta. Os meus pés sangram porque nos levaram os sapatos. Trabalhamos todo o dia quase sem comer nada, e à noite dormimos no chão levaram-nos também as capas. Cada noite, soldados bêbedos vêm espancar-nos com paus de madeira, e tenho nódoas negras sobre todo o corpo como um pedaço de madeira queimada. Àz vezes nos deitam umas cenouras cruas, uma beterraba, e é uma vergonha: batemo-nos por um bocado, até por uma folha. O dia passado dois rapazes escaparam, então nos puseram em fila e fuzilavam um em cinco. Eu não era um quinto, mas sei que não vou sair vivo daqui. Digo-vos adeus a todos, e choro. * Eusebio Giambone 40 anos, tipógrafo nascido em Monferrato, na província de Asti (Itália). Junto com Gramsci e Parodi tomou parte na ocupação dumas fábricas. Em 1923 teve que refugiar-se em França, onde combateu na Resistência depois da ocupação militar alemã. Expulsado da França, voltou para Turim onde se juntou à Resistência italiana. O 5 abril de 1944 foi fuzilado por um pelotão de execução da Guarda Nacional Republicana fascista no campo de tiro nacional de Martinetto, perto de Turim. Dentro de poucas horas certamente não serei mais, mas fica certa de que estarei firme e tranquilo perante o pelotão, assim como estou agora e como estive durante aqueles dois dias do processo-farsa e como estive na leitura das sentenças, porque já sabia desde o início deste processo que a conclusão seria a condenação à morte. Os que nos condenaram estão tão tranquilos? Seguro não! Chaim. * Irina Malozon [Ирина Maлозон] Fez parte da organização juvenil Komsomol pela qual distribuiu material que seu tio (o mesmo a que a carta é endereçada) escrevia para ela. Realizou atividade de ligação para a Resistência. Presa pelos alemãos e executada. Querido tio, não tenho medo de morrer, só lamento ter vivido tão pouco e ter feito pouco para meu país. Tio, já estou habituada à prisão, não estou sozinha, somos muitos. Mas não tenho medo da morte. Diga a mamá que não chore. Em todo o caso, não viveria muito tempo junto dela. Eu devia seguir o meu caminho. Mamá deve esconder o trigo, senão os alemãos lho vão roubar. Sua sobrinha. * Ljubka Chevtsova [Любка Щевцова] Membro do grupo juvenil Molodaia Gvardia ("Jovem Guarda"), foi presa pelos alemãos e torturada. O 7 de Fevereiro de 1943, uma semana antes da liberação de Krasnodon, foi matada pelas SS. Adeus mamá, tua filha Ljubka vai na húmida terra. * Esther Srul Em Setembro de 1942, os dos 10000 habitantes da cidade de Kowel, na Volhínia polaca, que ainda não tinham sido matados, foram fechados dentro da sinagoga. Os prisioneiros foram saídos em grupos e abatidos. Uma mulher sobreviveu, mas enlouqueceu. Nos tambores da sinagoga foram descobertas mensagens em yiddish. Abrem-se as portas. Ei-los aqui os nossos assassinos. Vestidos de preto. Nas suas mãos sujas têm luvas brancas. Fazem-nos sair da sinagoga dois a dois. Queridas irmãs, queridos irmãos, é tão duro dizer adeus para sempre à vida tão bela. Vós que ficais vivos, não esqueçais nunca a nossa inocente ruazinha judia. Irmãs e irmãos, vingai-vos sobre os nossos assassinos. Esther Srul, matada o 15 de Setembro de 1942. * Elli Voigt 32 anos, operária, nascida em Berlim. Entrou em contacto com o movimento clandestino de resistência. Foi presa e processada sem provas por atividade "anti-alemã". Decapitada o 8 Dezembro de 1944. Meu querido companheiro, permitiram-me que ainda possa dizer-te adeus, uma coisa que infelizmente não é permitida à maioria. Sei bem que, se tiveres a possibilidade, tomarias o pior em meu lugar; mas cada um deve responder pessoalmente por tudo o que faz. O meu amor para ti torna-me tudo mais fácil do que julgava. Não é preciso assegurar-te ainda que eu te amarei até o túmulo. Para as crianças, seja sempre o que foste para mim, um companheiro! Encaminho-me à morte esperando na vida. Parto com a fé numa vida milhor para vós. | Anton Popov [Aнтон Попов] 26 jaar, leraar en journalist, stamt uit een familie van politiek vervolgden. Hij publiceerde verhalen en gedichten. Op 23 juli 1943 erd hij in Sofia gefusileerd. Lieve mama, lieve broer en zus, Ik sterf voor een wereld die met zo¹n sterk licht, zo¹n schoonheid stralen zal, dat mijn eigen offer er niets bij is. Troost jullie zelf in het besef, dat hiervoor miljoenen mensen in duizenden gevechten op de barricaden en aan de oorlogsfronten gestorven zijn. Troost jullie zelf in het besef dat onze ideeën zullen overwinnen. Anton * Andreas Likourinos [Αντρέας Λικουρίνος] 14 jaar, leerling, geboren in Kallithea/Athene. Zonder proces op 5 september 1943 in Kessariani gefusilleerd. Papa, ze brengen me naar Kessariani ter executie, samen met zeven andere gevangenen. Ik verzoek je, breng hun families op de hoogte. Wees niet bedroefd, ik sterf voor de vrijheid en voor het vaderland. Andreas. * Eleftherios Kiosses [Eλευθέριος Kιωσσής] 19 jaar, student in de literatuurwetenschap en filosofie, op 5 juni 1942 in Kessariani als gijzelaar doodgeschoten. Lieve mama, papa en zusjes, vandaag, op 5 juni 1942 zullen ze ons fusileren. We sterven als mannen voor het vaderland. Ik lijd in het geheel niet en daarom wil ik ook niet dat jullie zullen lijden. Ik wil geen geklaag en geen tranen, hebt geduld. Ik wens jullie toe dat jullie gelukkig zijn en niet mijnetwegen bedroefd zijn. We zijn onze voorouders en Griekenland waardig. Ik ben niet bang en ik schrijf jullie fier overeind staand. Ik adem voor de laatste keer de heerlijke Griekse lucht in onder de Hymettos. Het is en schitterende orgen. We hebben de communie gekregen en we hebben ons ook et eau de cologne besprenkeld dat één van ons bij zich had. Vaarwel Griekenland, moeder der helden. Lefteris. * Konstantinos Sirbas [Kωνσταντίνος Σίρμπας] 22 jaar oud, kapper, in tegenwoordigheid van zijn vader op het hoofdplein in Trikala op 18 april 1943 opgehangen. Geachte vader, over twee uur worden we op het plein opgehangen, omdat ik een patriot ben. Daaraan valt niets te veranderen. Wees niet verbitterd, vader, zo was mijn lot. Ik sterf in gezelschap. Vaarwel. Tot ziens in een andere wereld. Ik wacht op jullie en de dag dat jullie komen, zal een feestdag zijn. Haal mijn kleren op bij de politie, mijn portemonnee is leeg maar nieuw. Neem jij hem, papa. Denk eraan dat je zoon verbitterd is, omdat hij de klokken van de vrijheid niet horen zal. Kostas - het was in de sterren geschreven dat ik in april zou sterven. * Chaim 14 jaar, boerenzoon, geboren in Galicië. Hij werd tijdens een razzia opgepakt en met duizenden andere jonge joden naar het kamp Pustków gebracht en daar vermoord. De door het prikkeldraad heen gestoken brief werd door een boer gevonden en aan de ouders van de jongen gegeven. Lieve ouders, als de hemel papier zou zijn en alle zeeën van de wereld inkt, zou ik jullie mijn lijden en alles wat ik om me heen zie nog niet kunnen beschrijven. Het kamp bevindt zich op een open plek in het bos. Van de vroege morgen af jaagt men ons op naar het bos om te werken. Mijn voeten bloeden, omdat ze me mijn schoenen afgenomen hebben. We werken de hele dag, haast zonder te eten en ¹s nachts slapen we op de grond ook onze jassen heeft men ons afgenomen. Iedere nacht komen dronken soldaten die ons met stokken slaan en mijn lichaam is zwart van de bloeddoorlopen vlekken, zoals een verkoold stuk hout. Soms werpt men ons rauwe wortels of een voederbiet toe en, heel erg, hier vecht men met elkaar om een stukje of een blaadje te pakken te krijgen. Eergisteren zijn twee jongens ontsnapt; men heeft ons in één rij opgesteld en iedere vijfde werd neergeschoten.Ik was niet een vijfde maar ik weet dat ik hier niet levend vandaan kom. Ik zeg iedereen vaarwel en huil. * Eusebio Giambone 40 jaar, machinewerker, geboren in Monferrato-Asti, nam samen met Gramsci en Parodi deel aan de bezetting van fabrieken. In 1923 gedwongen te emigreren naar Frankrijk, werkte na de bezetting van Frankrijk door de Duitsers actief in het verzet. Uit Frankrijk uitgewezen keerde hij naar Turijn terug en sloot zich daar aan bij het verzet. Op 5 april 1944 door een executiepeloton van de Republikeinse Nationale Garde (G.N.R.) op de nationale schietbaan Martinetto in Turijn gefusilleerd. Over een paar uur zal ik er met zekerheid niet meer zijn, maar wees er van overtuigd dat ik rustig en beheerst voor het executiepeloton zal staan, zoals ik nu ben, zoals ik het gedurende de twee dagen van mijn schijnproces was, zoals ik was bij het lezen van het vonnis, want ik wist reeds aan het begin van het schijnproces, dat er een terdoodveroordeling zou volgen. Zijn degenen die ons veroordelen ook zo rustig? Beslist niet. * Irina Malozon [Иpина Maлозон] Lid van de jeugdorganisatie Komsomol, distribueerde pamfletten die haar oom (dezelfde aan wie de brief gericht is) schreef, zorgde in het verzet voor verbindingslijnen, werd door de Duitsers gevangen genomen en gedood. Beste oom, ik heb geen angst voor de dood. Ik vind het alleen jammer dat ik zo kort geleefd heb en weinig voor mijn land heb kunnen doen. Oompje, ik ben nu aan de gevangenis gewend geraakt. Ik ben niet alleen, we zijn met velen. Oompje, daarom heb ik geen angst voor de dood. Zeg tegen moeder dat ze niet moet huilen. Ik zou toch niet lang samen met haar geleefd hebben. Dit moest mijn lot zijn. Moeder moet het geld verstoppen, anders stelen de Duitsers het. Vaarwel, je nichtje Irina. * Ljubka Schewtsowa [Любка Щевцова] Lid van de jeugdbeweging Molodaia Gwardija (Jonge Wacht), werd door de Duitsers gearresteerd en gemarteld. Op 7 februari 1943, een week voor de bevrijding van Krasnodon, door de SS vermoord. Vaarwel moeder, je dochter Ljubka verdwijnt in de vochtige aarde. * Esther Srul In september 1942 werden diegenen van de tienduizend inwoners van Kowel in Wolhynië die nog niet gedood waren, in de synagoge opgesloten. In groepen werden de gevangenen eruit gehaald en neergeschoten. Eén vrouw overleefde, ze werd krankzinnig. In de puinhopen van de synagoge vond men berichten in de Jiddische taal. De deuren gaan open, daar zijn onze moordenaars in het zwart gekleed. Hun smerige handen zijn gestoken in witte handschoenen. In groepjes jagen ze ons uit de synagoge. Lieve zusters en broeders, hoe zwaar is het van het mooie leven afscheid te nemen. Jullie die in leven blijft, vergeet niet ons kleine Joodse straatje. Zusters en broeders, neemt voor ons wraak op onze moordenaars. Esther Srul, op 15 september 1942 vermoord. * Elli Voigt 32 jaar, geboren in Berlijn. Kwam in verbinding met de ondergrondse arbeidersbeweging. Inzake haar arrestering en verzet bestaan geen schriftelijke stukken. Op 8 december 1944 werd ze onthoofd. Lieve kameraad, Het is me toegestaan nog van jou afscheid te nemen, hetgeen de meeste mensen niet vergund is. Ik weet, dat je, als het in je macht lag, er alles aan zou doen mijn lot te verlichten. Maar ieder moet voor dat wat hij gedaan zelf de consequenties aanvaarden. Mijn liefde voor jou maakt het mij gemakkelijker als ik gedacht had. Dat ik jou tot aan het graf liefheb hoef ik je niet te verzekeren. Wees voor de kinderen dat wat jij voor mij was, een kameraad. In de hoop op het leven ga ik de dood in. Ik ga heen in het geloof aan een betere wereld voor jullie. |
